İspanya'daki Serenderler

İspanya’nın kuzeyindeki Bask bölgesinde bulunan ve Karadeniz Bölgesi’ndekinin tıpatıp benzeri olan serenderler yılın her mevsiminde farklı amaçlar için kullanılıyor.

Artvinliler bu özel yapılara “Naliya veya Serender”  derken, İspanyollar ise “Horreos” adını veriyorlar. Genellikle Orta ve Doğu Karadeniz Bölgesi’nde Sinop’tan başlayıp Samsun’un Terme ilçesinden devam eden, Ordu, Giresun, Trabzon, Rize ve Artvin yörelerine has bir mimari yapı olan “serender”, genellikle yiyeceklerin saklanması ve mısır kurutma işlemi için kullanılıyor. Aynı mimari yapıya Kuzey İspanya’da, Bask Bölgesi’nde de rastlanıyor. Üstelik işlevi de aynı, yani yiyecek saklamak ve yiyecek kurutmak için kullanılıyor. Serender yapılar tamamen ahşaptan oluşuyor. Dört adet direk üzerine inşa edilen serenderler bir oda ve 4 bir etrafındaki balkonlardan oluşuyor. Bölgede turizmin başlamasıyla birlikte serenderler yerli ve yabancı turistlerin konaklamasında da kullanılıyor.

Bölge insanları serender ya da naliya adı verdikleri ve yerden yüksekliği yaklaşık 5 ila 7 metreyi bulan bu yapıları özellikle fare gibi kemirgenlerden korunmak için inşa ediyorlar. Bu mimari yapının temel özelliğini, dört direk üzerine oturulmuş bir çeşit oda olması oluşturuyor. Serenderler kare şeklinde inşa edilirken en fazla 25 metrekare alandan oluşuyorlar. Yapının üstünde  sac veya bedevra, harduma adı verilen yassı olarak yontulmuş  ya da kesilmiş tahtalarla bulunuyor. Bu malzemeler yapıya su girmesini engelliyor. Ancak yan duvarlarında 20-30 santim boyunda bir buçuk iki santim genişliğinde ızgaralar bulunuyor. Bu ızgaraların amacının serenderin içerisine hava girmesini sağlamak olduğu belirtiliyor.

Geçmişte insanlar serenderleri fare başta olmak üzere bir çok böcekten ve yabani hayvandan yiyeceklerini korumak için kullanmışlar. Günümüzde işlevselliğini kaybetmeyen bu kültürel yapıları, Artvinliler ve çevre bölgelerdeki insanlar aynı amaçlarla kullanmaya devam ediyorlar. Son baharın gelmesiyle birlikte, bahçelerden toplanan mısır, fasulye ve patates gibi ürünler serenderlerin balkonlarında güneşte kurumaya bırakılıyor. Köylüler bu kültür harikası yapıları modern dolaplardan daha üstün tutuyor. Balkonlarına güneşte kurutulmak üzere asılan mısırlar, fotoğrafçıların çekmekten keyif aldığı kareler arasında yer alıyor. Tarladan koparılan mısırların, önce kabukları sıyrılıyor ve birkaç tanesi bir araya getirilip düğümleniyor. Serendere çıkarılan mısırlar,  kandara denen yuvarlak sırıklarda kurumaya bırakılıyor. 1 ay süren bu kurutma işleminden sonra, mısırlar yine, yöre kültürünün bir yansıması olan su değirmenlerinde öğütülerek un haline getiriliyor.

Alıntı Yazı:08haber.com.
Daha fazla fotoğraf için:Facebook/Arhavi Arkabi Hacişi