Arhavi ve Artvin Halkoyunu
kıyafetleri birbirleri ile benzerlik göstermektedir. Öyle ki erkek
kıyafeti hiç değişmemekte, kız kıyafetinde küçük farklılıklar
bulunmaktadır.
İl ilçe ilişkisi içinde bu benzerlik doğal karşılanmalıdır.
1967 yılına ait Artvin il yıllığında
(sayfa 194) bulunan fotoğrafta erkek halkoyunu ekibinin kıyafeti ayakta
çizme, pantolon Zipka Belde kemer, Üst gömleği olarak hâkim yaka
gömlek, üzerine cepken bulunmakta olup başta kabalak olduğu
görülmektedir.
Yine aynı yıllıkta milli
oyun kıyafetleri paragrafında “Kız oyuncular: Ayakta yemeni, fistan,
cepken ve buluz giyerler. Erkek oyuncular: ayakta azaski, klot pantolon,
fişeklikli cepken, dik yakalı, boğazdan aşağı düğmeli gömlek giyerler “
denmektedir
Yine 1971 Artvin il yıllığında
(sayfa 99) bulunan fotoğrafta Erkeklerin ayağında çarık, kıl yününden
çorap zipka pantolon, beyaz hâkim yaka gömlek, fişeklikli cepken ve
başta kabalak görülmektedir.
Kız
oyuncuların ayağında çarık, ayak bileğine kadar inen şalvar, belde
ismailiye (kuşak olarak kullanılmış),gömlek, gömlek üzerine kısa kolsuz
cepken, başta sıkma başve yazma görülmektedir.
11 Mart 1972 tarihli Arhavi dergisi 3.sayısında (Sayfa 27) Tevfik Ataselim kıyafet tanımını:
“
Erkekler: çok eskiden ayakta çarık, sonraları AZASKİ, çarık üstüne dize
kadar siyah keçi kılından ZANGAL içerde beyaz çorap, Pantolon siyah
ZİPKA ve klot pantolon, üstte omuzdan düğmeli dik yakalı beyaz
gömlek(yakası köstekli)Sırtta beli geçen cepken(Bel kemerli göğüs
fişeklikli).Başta KAPİŞON.
Kızlar ayakta
yemeni, uzun sade renk fistan, Üstü tülle kaplı sırtta cepken olabilir.
Ön tek kopça ile ilikli Başta önü mahmudiye liraları ile süslü fes
üstüne beyaz LEÇEK”
Şeklinde tarif etmiş ve kaynak belirterek yazıya dökmüştür.
11 Mart 1973 tarihli Arhavi dergisinde
(sayfa 24,25) 1972 yılı gecesinde gösteri yapan ekip fotoğraflarında
kızlarda başta fes dışında Tevfik Ataselim’in belirttiği kıyafet
görülmektedir. Ayni şekilde Erkek kıyafeti de ayakta çizme ve tarif
edilen şekilde kıyafet görülmektedir.
Musa
Kazım Yücel Özbirinci’nin kişisel arşivinde bulunan 1968 yılı Arhavi
ekibine ait fotoğrafta erkek kıyafetinde cepkende fişeklik
görülmemektedir. Kendisi ile yapılan görüşmede kıyafet yetişmediği için
gösteriye fişekliksiz çıkıldığını ancak asıl kıyafette fişeklik
bulunduğunu söylemiştir.
1975 ve 1976 yılı Arhavi dergilerinde
kullanılan fotoğraflarda günümüz Arhavililer Vakfı Halkoyunları Ekibi
tarafından da giyilmekte olan kıyafetler aynen görülmektedir. Buradaki
tek ayrı detay bayan kıyafeti altında ayakta kara lastik kullanılmış
olmasıdır.
1975 yılında Orçaylılar Kültür
Yardımlaşma Derneği Halk oyunu kıyafetleri için yaptığım çalışmada
Rahmetli Emine Kılıç oyuncak bir bebek üstüne kız kıyafetini dikmişti.
Sahilde başta yazma bulunduğunu, iç kısımlarda Fes üzerine yazma
dolandığını, iç kısımlarda peştamal yerine aba kumaştan ismailiye
kullandığını not olarak iletmişti. Bu konuşma sırasında eskiden hem kız
hem de erkeklerin ayaklarında “Çarık” kullanılmakta olduğunu çok
sonraları once kızlarda kara lastık, erkeklerde de çizme kullanılmaya
başladığı bilgisini vermişti.
Genel giyim
konusunda da bir ilave yapmak gerekirse Eşimin dedesi olan rahmetli
Eğitmen Ömer Coşkun 1940 yılında toplamaya başladığı ve 1967 yılında
tamamlayıp aynı deftere aktardığı bilgilerde yaşam biçimi, çalışma
hayatı, eğitim, gurbetçilik ve giyim konularında da önemli bilgiler
vermiştir
Bu metin içinde 1926 yılında
köyde çarık dışında çok az sayıda lastik ayakkabı bulunduğunu, bazı
kişilerin yeni çarıklarını boynuna asıp çıplak ayakla gezdiklerini de
belirtmiştir.
Bu bilgilerden de
anlaşılacağı gibi yöremizde 1900 lü yılların başında horon oynayanların
özel bir kıyafet bulamadıkları ve günlük kıyafetlerle horon oynandığı
anlaşılmaktadır.
